Wednesday, February 4, 2015

Η ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΕΠΙΣΚΕΠΤΩΝ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ


σχόλια και προτάσεις για τον διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό που ενέκρινε το ΚΑΣ

ανησυχίες για το προσωρινό πωλητήριο


Την Τρίτη 20 Ιανουαρίου λίγες μόνο ημέρες πρίν τις εκλογές, και με την απουσία της Λίνας Μενδώνη, πάρθηκε μια ιστορική απόφαση από το ΚΑΣ. Αποφασίστηκε να αποκατασταθεί η πρόσβαση στον αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης, μέσω της μοναδικής παγκοσμίως διαδρομής Πικιώνη, που είχε καταργηθεί από τους Ξεναγούς γιατί έτσι τους βόλευε και παράλληλα εγκρίθηκε ομόφωνα το πλαίσιο αρχών, που θα ληφθεί υπόψη για τη διατύπωση των προδιαγραφών διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού με στόχο τον ανασχεδιασμό των εγκαταστάσεων εξυπηρέτησης των επισκεπτών στην είσοδο της Ακρόπολης. 

Χάρηκα πραγματικά για  την απόφαση αυτή,  που ανταποκρίνεται στις προτάσεις που είχα διατυπώσει σε αυτό το μπλογκ τον Μάρτιο του 2014 σε σχετική ανάρτηση με τίτλο: 

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ: ΠΕΡΙ ΠΩΛΗΤΗΡΙΩΝ – ΕΚΔΟΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΔΙΑΣΠΑΡΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ 

σκέψεις με αφορμή την Νο 29. Έγκριση ή μη χωροθέτησης νέας εφήμερης κατασκευής-πωλητηρίου στον αρχαιολογικό χώρο Ακρόπολης. 


Άποψη από ψηλά της περιοχής της εισόδου του αρχαιολογικού χώρου της Ακρόπολης 

1. Πωλητήριο, 2. Εκδοτήριο Εισιτηρίων, 3. Ταχυδρομείο, Καντίνα 4. Κτίριο Ιματιοθήκης επισκεπτών και παλαιές εγκαταστάσεις Η/Μ εγκαταστάσεις του «Ήχος και Φως», 5. Κεντρική είσοδος αρχαιολογικού χώρου, 6. Κτίριο Αρχιφυλακείου - Τουαλέτες κοινού. 

Όλα αυτά ακούγονται πραγματικά πολύ ενδιαφέροντα, ιδιαίτερα μάλιστα γιατί οι υπηρεσίες του Υπουργείου φαίνεται ότι δούλεψαν με σοβαρότητα και το ΚΑΣ με την θερμή υποστήριξη του Γιώργου Πανέτσου, τόλμησε να ξεπεράσει τις γνωστές συντηρητικές απόψεις για την  εκ των εν όντων αντιμετώπιση των προβλημάτων. Θα ήθελα όμως να διατυπώσω τις ανησυχίες μου, μια και στο Δελτίο Τύπου υπάρχει και η παράλληλη έγκριση για την δημιουργία προσωρινού πωλητηρίου. Ελπίζω να μην επαληθευτεί το «Ουδέν μονιμώτερον του προσωρινού». 

Απευθυνόμενος και στην νέα ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού, επιτρέψτε μου να διατυπώσω στην συνέχεια κάποιες σκέψεις για την προετοιμασία του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού: 

Κατ αρχήν εκείνο που θεωρώ σημαντικό για ένα διεθνή διαγωνισμό είναι να εξασφαλιστούν οι διαδικασίες και οι προϋποθέσεις για να προκύψει ένα αποτέλεσμα διεθνούς εμβέλειας και αποδοχής όπως π.χ. ισχύει για τις νέες εγκαταστάσεις εξυπηρέτησης του κοινού στον αρχαιολογικό χώρο του Stonehedge. H χαρισματική αυτή λύση που επιλέχθηκε δημοσιεύτηκε σε όλο τον διεθνή τύπο, τα αρχιτεκτονικά sites και περιοδικά. 



Αρχιτεκτονικό Γραφείο Denton Corker Marshall , Κέντρο εξυπηρέτησης επισκεπτών Stonehedge, 2013 

Δύο είναι εκτιμώ οι βασικές προϋποθέσεις για μια τέτοια επιτυχή έκβαση αυτού του σημαντικού αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, που πληροφορούμαι θα γίνει σε δύο φάσεις. Η μια αφορά την προκήρυξη και η άλλη την κριτική επιτροπή. 

Πιο αναλυτικά η προκήρυξη πέρα από τις προδιαγραφές και τις απαιτήσεις του διαγωνισμού πρέπει να επιτρέπει στους μελετητές να διατυπώσουν ελεύθερα προτάσεις και ιδέες για το σύνολο της επέμβασης. Παράλληλα πρέπει να δίνει τα πλήρη απαιτούμενα στοιχεία της υφιστάμενης κατάστασης και όχι να τα ζητά από τους μελετητές. Ακριβή και πλήρη τοπογραφικά, αεροφωτογραφίες και υλικό υπόβασης σε ψηφιακή μορφή που να μπορεί να αξιοποιηθεί από όλους τους μελετητές. Πρέπει επίσης να δοθεί ικανός χρόνος τουλάχιστο 6 μηνών για κάθε φάση και βέβαια να οριστούν ελκυστικά βραβεία ικανού ύψους, αντάξια της σοβαρότητας και όχι του μεγέθους του έργου, που θα προσελκύσουν σοβαρούς μελετητές από όλο τον κόσμο. 

Όσο για την κριτική επιτροπή προτείνω να περιοριστούν  οι «γνωστοί, αξιόλογοι και αξιότιμοι» του Υπουργείου Πολιτισμού και άλλοι ακαδημαϊκοί που αναμφισβήτητα όλοι εκτιμούμε, αλλά θεωρώ ότι δυστυχώς συχνά περνούν σε μια φάση αβασάνιστης αποδοχής της μετριότητας, που χαρακτηρίζει κάποιες από τις πρόσφατες επιλογές του Υπουργείου. 

Κανείς δυστυχώς δεν αντέδρασε για το άθλιο ανοσιούργημα πωλητήριο στο θέατρο της Επιδαύρου (φωτό) που δυστυχώς ευλογήθηκε και από τα ΚΑΣ. Οι «γνωστοί και σεβαστοί» παρέμειναν απαθείς για μια επιλογή που έπρεπε άμεσα να κινητοποιηθούν για την κατεδάφισή του. 

Το νέο Εκδοτήριο εισιτηρίων στον Αρχαιολογικό χώρο του Θεάτρου της Επιδαύρου 

Θα πρέπει λοιπόν να αναζητηθούν νέα πρόσωπα, νέοι άνθρωποι, αρχιτέκτονες, αρχαιολόγοι, εικαστικοί, άνθρωποι του θεάτρου, σκηνογράφοι αλλά και λογοτέχνες. Άνθρωποι που με το έργο τους συνδυάζουν την τόλμη και την ευαισθησία αλλά και την βαθειά γνώση του τόπου και της ελληνικής γραμματείας και ιστορίας. Άνθρωποι που μπορούν να ταράξουν τα νερά με τις επιλογές τους και μπορούν να βάλουν σε γόνιμους προβληματισμούς την παλιά και ώριμη γενιά 


Αρχιτεκτονικό Γραφείο Denton Corker Marshall , Κέντρο εξυπηρέτησης επισκεπτών Stonehedge,2013  

Ας λειτουργήσουμε λοιπόν με τόλμη και ας εμπιστευτούμε σαν κριτές καταξιωμένους χαρισματικούς και πολλά υποσχόμενους νέους. 

Για να είμαι πιο σαφής θα τολμούσα ενδεικτικά να προτείνω : 

· Τον νέο και βραβευμένο αρχιτέκτονα Τηλέμαχο Ανδριανόπουλο 

· Την Εύα Μανιδάκη αρχιτέκτονα και χαρισματική σκηνογράφο που με την δουλειά της σέβεται τους ελληνικούς αρχαιολογικούς χώρους (Επίδαυρος Ηρώδειο κλπ) 

· Τον νέο σκηνοθέτη Δημήτρη Καραντζά, που εκτός από τις πετυχημένες σκηνοθεσίες του με έργα του Δημήτρη Δημητριάδη με την παράστασή του «Ελένη» στην Επίδαυρο έδωσε δείγματα γραφής επιλέγοντας την αφοπλιστική απλότητα.

· Έναν από τους αρχιτέκτονες John Denton, Barrie Marshall του γραφείου Denton, Corker, Marshall που κέρδισαν το βραβείο για το κτίριο εξυπηρετήσεων επισκεπτών στο σημαντικό αρχαιολογικό χώρο Stonehedge στο Ηνωμένο Βασίλειο, και που θα μπορούσαν να συμβάλλουν ουσιαστικά στην σύνταξη των προδιαγραφών του έργου.

Αρχιτεκτονικό Γραφείο Denton Corker Marshall , Κέντρο εξυπηρέτησης επισκεπτών Stonehedge,

Και βέβαια αμέσως όλοι θα θέσετε θέμα αξεπέραστων δυσκολιών λόγω της νομοθεσίας για τους αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς,  όπου τα κριτήρια επιλογής της κριτικής επιτροπής είναι δεσμευτικά. Αξίζει όμως να το προσπαθήσουμε για αυτό το μοναδικό έργο που θα δεχθεί στο μέλλον εκατομμύρια επισκεπτών. Είναι θέμα μιας τολμηρής και προχωρημένης πολιτικής επιλογής... 

Για να δείτε την προηγούνενη σχετική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ


1 comment :

  1. Αγαπητέ κ. Γιώργο

    Με αφορμή τις προτάσεις σας για τον πιθανό αρχιτεκτονικό διαγωνισμό στο χώρο της Ακρόπολης, όντως το θεσμικό πλαίσιο που προτείνετε είναι προς την κατεύθυνση ενός έγκριτου αρχιτεκτονικού διαγωνισμού. Όντως οι προσωπικότητες που θα απαρτίζουν την επιτροπή και το ύψος των χρηματικών βραβείων παίζουν σημαντικό ρόλο στην προσέλκυση του διεθνούς και εσωτερικού ενδιαφέροντος. Ωστόσο, δεν νομίζω ότι θα αποτελέσουν αυτοσκοπό για τους συμμετέχοντες, ίσως μόνο θα μπορούσαν να δημιουργήσουν μια επιφανειακή "ένδειξη" για ένα τόσο σοβαρό και σημαντικό έργο. Ένας αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για ένα τέτοιο θέμα θα έπρεπε να έπεται μιας ανοιχτής και διευρυμένης διαδικασίας και κατά κάποιο τρόπο, να αποτελεί το επισφράγισμα της. Αρά, πέρα από τα βραβεία και τις προσωπικότητες, που σίγουρα αποτελούν μέρος της διαδικασίας, αυτό που θα δώσει ανάλογο κύρος και γιατί όχι και προώθηση, σε ένα τέτοιο εγχείρημα θεωρώ πως θα είναι ο ίδιος ο μηχανισμός και η διαδικασία που θα προηγηθεί του διαγωνισμού. Για παράδειγμα μια επιτροπή οργάνωσης θα μπορούσε να συλλέγει στοιχεία από τους αντίστοιχους φορείς. π.χ. το ΚΑΣ θα έπρεπε να διαμορφώσει μια θέση, αντίστοιχα τα Πολυτεχνεία θα μπορούσαν να το δοκιμάσουν σαν μάθημα εξάμηνου, αντίστοιχα και άλλοι εμπλεκόμενοι φορείς και ομάδες συμφερόντων να διαμορφώσουν τις θέσεις τους μέσα από διαλέξεις ή παρουσιάσεις, ώστε τελικά να διαμορφωθεί ένα μωσαϊκό απόψεων πολύ χρήσιμο, τόσο για τους μελετητές όσο για την τελική αποδοχή του έργου από όλους τους εμπλεκόμενους. Στη διεθνή κοινότητα νομίζω υπάρχουν δείγματα γραφής. Δεν γνωρίζω τι έγινε στο Stonehenge, αλλά σίγουρα υπάρχουν ήδη δοκιμασμένες πρακτικές. Προσωπικά μπορώ να παραθέσω μια πρόσφατη εμπειρία από έναν διαγωνισμό αστικής ανάπλασης στο Τρεσιν της Σλοβακίας όπου προηγήθηκε μια προετοιμασία δυο χρόνων που είχε ως αποτέλεσμα τη συλλογή ενός πολύ ενδιαφέροντος υλικού με Ιστορικά δεδομένα, γεωγραφικά δεδομένα, σπουδαστικά θέματα, χωροταξικά θέματα, κοινωνικά-πολιτισμικά ζητήματα και ερωτηματολόγια, ενημέρωση πολιτών και ενδιαφερομένων κ.α. Σε σημείο που το κτιριολογικό πρόγραμμα σε μεγάλο βαθμό μπορούσε να διαμορφωθεί από τους ίδιους συμμετέχοντες μελετητές. Αντίστοιχα και στο θέμα της ακρόπολης ένας τέτοιος μηχανισμός θα αναδείκνυε τις δημοφιλέστερες ανάγκες και απαιτήσεις (προφανώς μη δεσμευτικές) και ταυτόχρονα θα συνέβαλε στην καλύτερη σχεδιαστική καθοδήγηση προς την επίτευξη μεγαλύτερης παράγωγης αξιόλογων προτάσεων (που θα πρέπει να είναι το ζητούμενο). Η συγκρότηση μιας ανάλογης ίσως διαδικασίας, που θα προηγείται του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, θα αποτελούσε ουσιαστικό παράγοντα δημιουργίας διεθνούς ενδιαφέροντος και θα έδινε το κύρος που απαιτείται σε ένα τέτοιο έργο. Σε αντίθεση ίσως στο πρόσφατο ελληνικό παράδειγμα της πεζοδρόμησης της πανεπιστημίου που ο όλος ο μηχανισμός κινητοποιήθηκε εκ τον υστερών και απλά υπερασπιστικά. (εκθέσεις ομιλίες άρθρα και τα σχετικά). Ίσως μπορέσει τελικά μια τέτοιου είδους οργάνωση και κινητοποίηση να αποτελέσει και σημαντικό παράγοντα προς την υλοποίησης του ίδιου του έργου και να αποφύγουμε τα συνήθη αποτελέσματα.


    Link: http://www.2014.trencin.sk/en/about-competition/#trencin-is-you-brief-preparation

    Νίκος Ορφανός

    ReplyDelete