ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΑΣ ΤΕΧΝΗΣ ΣΤΗΝ ΝΟΡΒΗΓΙΑ

Ελληνική διάκριση 

σε διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό

SPARCH / Sakellaridou Papanikolaou Architects (Athens)

Meinich Arkitekter (Oslo)

ActivateGenerateIntegrate_Render-2: Νυχτερινή άποψη

Όλο και πυκνώνουν το τελευταίο καιρό οι διακρίσεις ελληνικών αρχιτεκτονικών γραφείων σε διεθνείς αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, εν μέσω της γενικής απραξίας που κυριαρχεί στον Ελληνικό χώρο. Είναι πραγματικά ενθαρρυντικό ότι οι Έλληνες αρχιτέκτονες αναζητώντας διέξοδο, τελικά τολμούν να συναγωνιστούν με εκατοντάδες ξένα γραφεία και σιγά σιγά να ανακαλύπτουν τους μηχανισμούς και την λογική και τους κώδικες των διεθνών αρχιτεκτονικών διαγωνισμών. Φαντάζομαι και ελπίζω ότι σύντομα θα έχουμε και πρώτα βραβεία, που θα υλοποιηθούν και θα ανοίξουν τον δρόμο στην μέχρι πρόσφατα εσωστρεφή ελληνική αρχιτεκτονική. Είναι επίσης σημαντικό ότι παράλληλα εδραιώνονται και συνεργασίες με ξένα γραφεία.

Παρουσιάζω λοιπόν στην συνέχεια την μελέτη του γραφείου SPARCH: Ρένα Σακελλαρίδου, Μόρφω Παπανικολάου που συνεργάστηκαν με την φίλη αρχιτέκτονα και το γραφείο της Meinich Arkitekter στο Όσλο. 

Βρίσκω πολύ ενδιαφέρον ότι και αυτή την φορά η λύση στηρίχθηκε σε μια απλή και καθαρή απλή ιδέα, της ανάδειξης και αξιοποίησης επαναλαμβανόμενων και σε επαφή κυλίνδρων που χαρακτηρίζουν το παλιό σιλό σιτηρών και συγκροτούν ένα λαβύρινθο φωτισμού.

ActivateGenerateIntegrate_Models-01: Μακέτα Εργασίας

Και βέβαια όπως πάντα, το έργο πλάθεται μέσα από χειροποίητες μακέτες από χαρτόνι, που το γραφείο SPRACH με επιμονή χρησιμοποιεί στην συνθετική διαδικασία που χαρακτηρίζεται από απλότητα και τόλμη. 

ActivateGenerateIntegrate_Models-04: Μακέτα Εργασίας

ActivateGenerateIntegrate_Render-5: Το σύνολο της επέμβασης

Είναι επίσης σημαντικό, για να κατανοήσει κάνεις την μελέτη, το σύνολο της επέμβασης και τον τρόπο επέμβασης στο υφιστάμενο κτίριο να παρακολουθήσει τα διαγράμματα του βασικού concept σε πέντε τρισδιάστατα αξονομετρικά σε σειρά:

ActivateGenerateIntegrate_Concept: Διαγράμματα Concept 

Πριν προχωρήσουμε στην συνέχεια, στο κείμενο της Ρένας Σακελλαρίδου με την αναλυτική περιγραφή της μελέτης, παραθέτω συμπληρωματικά το τοπογραφικό (master plan) και την κάτοψη του ισογείου:

ActivateGenerateIntegrate_Masterplan 

ActivateGenerateIntegrate_plan 1 

activate, generate, integrate!

Μια πρόταση για ένα Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στην Νορβηγία.

Διάκριση σε διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό

Της Ρένας Σακελλαρίδου

Κάθε φορά ένας διαγωνισμός είναι αφορμή για θετική κινητοποίηση. Σε βάζει σε ετοιμότητα και σε αναγκάζει να σταθείς κριτικά απέναντι στην δουλειά σου και στον ‘ανταγωνισμό’, διεθνή αυτή την φορά. Για μένα, (Ρένα Σακελλαρίδου), ήταν επίσης αφορμή να συνεργαστούμε με φίλη αρχιτέκτονα (και χρόνια συγκάτοικο στις μακροχρόνιες περιπλανήσεις στο Βανκούβερ και το Λονδίνο) και το γραφείο της στο Όσλο. 

ActivateGenerateIntegrate_Render-1: Η περιοχή επέμβασης στο Kristiansand

Ο διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός σε δύο φάσεις για ένα Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στην Kristiansand της Νορβηγίας ολοκληρώθηκε αρχές Μαΐου και στις 28 Ιουνίου έδωσε ήδη τα αποτελέσματα. 101 συμμετοχές, ιδιαίτερα υψηλής ποιότητας για ένα Μουσείο ή καλύτερα για δύο Μουσεία Μοντέρνας Τέχνης σε ένα παλιό βιομηχανικό σιλό: το μουσείο SKMU και η στέγαση της συλλογής TANGEN, της μεγαλύτερης συλλογής σύγχρονης νορβηγικής τέχνης. 

Η κριτική επιτροπή επέλεξε 6 προτάσεις για να συνεχίσουν στην επόμενη φάση του διαγωνισμού, 3 ισότιμες συμμετοχές (μία από τις οποίες η δική μας) για διάκριση / εξαγορά λόγω «πολύ σημαντικής συνεισφοράς των ιδεών τους στον διαγωνισμό» και 3 ακόμη συμμετοχές για εύφημο μνεία χωρίς αποζημίωση. (Στο σχετικό site www.kunstsilo.no μπορεί κανείς να δει όλες τις συμμετοχές).

ActivateGenerateIntegrate_Render-3: Άποψη από τη θάλασσα

Το παλιό σιλό σιτηρών δεσπόζει στην πρώην βιομηχανική ζώνη που μετατρέπεται πλέον σε αστικό πυρήνα πολιτισμού ταυτόχρονα με αστικό development μεγάλης κλίμακας στην υπόλοιπη βιομηχανική περιοχή. Η γοητευτική θέα από το νερό και η υπέροχη επανάληψη των 30 κυλινδρικών πύργων του σιλό, ταυτόχρονα με το πρόγραμμα ενός μουσείου μοντέρνας τέχνης και την επιθυμία του αγωνοθέτη να ενεργοποιήσει την περιοχή και να δημιουργήσει πυρήνα κεντρικότητας μας κινητοποίησε. 

ActivateGenerateIntegrate_Program: Διάγραμμα / Πρόγραμμα

Ο τίτλος της πρότασής μας: «activate, generate, integrate!” ακούγεται σαν προτροπή: ενεργοποίησε, δημιούργησε, ενσωμάτωσε! Και αυτό γιατί, για μας ο διαγωνισμός έθετε το ερώτημα με τι τρόπο να μετατρέψει κανείς τον βιομηχανικό χώρο ενός σιλό σιτηρών σε μουσείο σύγχρονης τέχνης και ταυτόχρονα, με τι τρόπο να ‘ενεργοποιήσει’ την περιοχή, πως να την συνδέσει με το κέντρο της πόλης, πως να χρησιμοποιήσει την τέχνη και τον δημόσιο χώρο για να δημιουργήσει κεντρικότητα. 

ActivateGenerateIntegrate_Render-4: Η πολιτιστική πλατεία και το Μουσείο

Στο αστικό επίπεδο εστιάσαμε στο πως να ενεργοποιήσουμε την περιοχή και να δημιουργήσουμε μια αστική πλατεία με πυκνότητα χρήσης, ενώ στο αρχιτεκτονικό επίπεδο στόχος μας ήταν να μετασχηματίσουμε το σιλό σε μουσείο μοντέρνας τέχνης αναδεικνύοντας την δομή του, δημιουργώντας πολλαπλές χωρικές εμπειρίες και ενσωματώνοντας την μαγεία του φυσικού φωτός με την τέχνη και την αρχιτεκτονική.

Φανταστήκαμε: τα σιτηρά να πέφτουν από ψηλά και να γεμίζουν τους πύργους του σιλό. Σιτηρά, πολύτιμο αγαθό, τότε. 

Και σήμερα; 

Τότε και σήμερα: το ζήτημα του χρόνου που έχει να συνδιαλλαγεί μαζί του κάθε επέμβαση σε υπάρχον κτίριο. Πως διαχειρίζεσαι το παλιό; Πως το μετουσιώνεις σε κάτι νέο;

Η έντονη κατακορυφότητα των πύργων του σιλό φέρει τις μνήμες ενός “βιομηχανικού καθεδρικού ναού”.

Φανταστήκαμε τους πύργους να γεμίζουν με φως, πολύτιμο αγαθό για ένα Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης.

Συνειδητοποιήσαμε ότι δεν υπάρχει πιο ισχυρό στοιχείο για να μιλήσει κανείς για το πέρασμα του χρόνου από το φυσικό φως με τις διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες του.

Φανταστήκαμε δέσμες φωτός να ενεργοποιούν τον χώρο στο εσωτερικό και να δίνουν νέα παρουσία στο σιλό σαν ανακλάσεις και ημιδιαφάνειες στις νέες προσθήκες.

ActivateGenerateIntegrate_Models-03: Μακέτα Εργασίας

Αποφασίσαμε να δουλέψουμε με τις βασικές ποιότητες του φυσικού φωτός και να τους επιτρέψουμε να ορίσουν τις χωρικές ποιότητες και την “παρουσία” του μουσείου στην πόλη.

ActivateGenerateIntegrate_Render-6: Εσωτερική άποψη του αιθρίου από το lobby εισόδου στο ισόγειο

ActivateGenerateIntegrate_Models-02: Μακέτα Εργασίας

ActivateGenerateIntegrate_Render-7: Γέφυρες και κινήσεις στο αίθριο και το φως από ψηλά

Το μουσείο που σχεδιάσαμε είναι ένα υβρίδιο: κάποτε βιομηχανικός χώρος και τώρα χώρος τέχνης. Οι πύργοι του σιλό γίνονται εσωτερικό αίθριο και γεμίζουν με φως και κίνηση. Γέφυρες σε διαφορετικά επίπεδα διασχίζουν τον χώρο, η κίνηση πολυεπίπεδη, διαρκής η αναγνώριση της παρουσίας του άλλου, το φως από ψηλά, Οι δύο νέες προσθήκες συνομιλούν με το υπάρχον. Πότε δυναμικά: η οριζόντια μπάρα ισορροπεί στην πλευρά προς την θάλασσα και με μεταλλική επένδυση / καθρέφτη αντανακλά το δυτικό φως, πότε χαμηλόφωνα: η «αιθέρια» φτιαγμένη από ημιδιαφανές καμπύλο γυαλί νέα προσθήκη ορίζει το μέτωπό του μουσείου προς την πλατεία. Μια μεγάλη πύλη ενώνει την πλατεία με το νερό, ενώ στο δώμα οι ημιδιάφανες απολήξεις των πύργων του σιλό δίνουν άνοιγμα στον ορίζοντα και φέρνουν φως στο εσωτερικό αίθριο. 

ActivateGenerateIntegrate_Render-8: Εκθεσιακός χώρος

Έχοντας ιδιαίτερο προσωπικό ενδιαφέρον για την ‘behind the scenes’ φάση της δουλειάς, αποφάσισα να συμπεριλάβω στις εικόνες της πρότασής μας και κάποιες από την προηγούμενη φάση, την φάση που οι ιδέες γεννιούνται, συζητούνται, ανατρέπονται μέχρι να «οριστικοποιηθούν» στην τελική πρόταση. Εξ άλλου, όλοι ξέρουμε ότι η αρχιτεκτονική είναι ομαδική δουλειά και περιέχει αυτό το συνεχές ξεδίπλωμα σε πλάτος και σε βάθος μέχρι να αναδυθεί αυτό που στο τέλος περιγράφει η τελική παρουσίαση. 

Ρένα Σακελλαρίδου

SPARCH / Sakellaridou Papanikolaou Architects (Athens) και Meinich Arkitekter (Oslo).

Αρχιτεκτονική μελέτη:

Partners in charge: Ρένα Σακελλαρίδου (SPARCH), Ragnhild Torsteinsrud-Smith (Meinich Arkitekter).

Αρχιτέκτονες: Ρ.Σακελλαρίδου, R.Torsteinsrud-Smith, Μ.Παπανικολάου.

Συνεργάτες αρχιτέκτονες: Α.Γεωργιάδης, Ν.Τσομπίκου, Ν.Απέργης, Α.Βερτεούρη, Π.Τσόγκας, Α.Βασιλείου, Χ.Θεοδωρόπουλος, Ι.Κλωνή, Γ.Παπανικολάου, N. Bongard, E. Serenko.

Φοιτητές αρχιτεκτονικής: Γ.Αποστολόπουλος, Θ.Σάνδρος, Κ.Βενιέρης.

Φωτισμός: Ελευθερία Ντεκώ.

Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγέθυνση